تحلیل: شکاف در ایران پهن تر می شود

جرمی بوئن
سردبیر بخش خاورمیانه ای بی بی سی

هشدار سپاه پاسداران انقلاب آخرین تهدیدی است که متوجه مخالفان در ایران می شود.
خط مشی رسمی را آیت الله علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی در جریان مراسم نماز جمعه گذشته تعیین کرد.
به ایرانی ها گفته شده که انتخابات عادلانه بوده است و اینکه باید آن را بپذیرند و اگر در خیابان ها اعتراض کنند باید خطرات جانی اش را قبول کنند.
اولویت مقام ها متوقف کردن تظاهرات بیشتر است.
به نظر می رسد آنها تشخیص داده اند که حضور این همه آدم در سرپیچی از دستور حکومت، مبارزات سیاسی میرحسین موسوی، مردی که فکر می کند برنده انتخابات بوده به راه افتاده است، را تشدید می کند.
متحد کلیدی وی علی اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهوری سابق، است که دختر و چندین عضو دیگر خانواده اش طی روزهای اخیر موقتا دستگیر شدند.
'راه برگشتی نیست'
چالش مخالفین این است که علیرغم تهدیدها، راهی برای ادامه اعتراضات پیدا کنند.
مهمترین موضوع در مورد تظاهرات شنبه این بود که پس از چنین هشدار صریحی از سوی رهبر روی داد.
واکنش آقای موسوی نیز به همین صراحت بود. وی نیز چون تظاهرکنندگانی که از او حمایت می کنند، اقتدار رهبر را به چالش گرفته است. وی گفت که جمهوری اسلامی نیازمند اصلاحات جامع است و مردم باید از آزادی بیان برخوردار باشند.
بعید است تازه ترین اعلامیه شورای نگهبان که ناظر انتخابات است، آقای موسوی و حامیان وی، که خواهان ابطال انتخابات هستند، را راضی کند. این شورا گفت که تخلفاتی صورت گرفته است اما این مساله تاثیری در نتیجه نهایی ندارد.
به این ترتیب شکاف میان دو طرف در حال پهن تر شدن است.
در 30 سال تاریخ جمهوری اسلامی قبلا هم ناآرامی های خیابانی روی داده بود.
اما آنچه این بحران را بی سابقه می کند ابعاد مخالفت در خیابان و این واقعیت است که به موازات پیدا شدن شکاف در میان نخبگان حاکم صورت می گیرد.
در 30 سال اخیر رهبران ارشد ایران بارها با یکدیگر اختلاف نظر داشته اند، اما هرگز اختلاف خود را به این شکل به میان مردم نکشانده اند.
علاقه آنها به حفظ نظام به آن شکلی که بود، بر هرگونه امتیازی که ممکن بود از طریق علنی کردن اختلاف خود بگیرند، می چربید.
آقای موسوی از پیروان نزدیک آیت الله خمینی بود و بنابراین به غایت خودی است.
اما حالا او علنا راه خود را از آیت الله خامنه ای، جانشین آیت الله خمینی، جدا کرده است. این طور به نظر می رسد که هیچ یک از آنها راه برگشتی ندارند.